Geschiedenis 2007

❮ ❯

2007

Zonder Kunst word je geestelijk kaal

"Het is toch treurig dat als we journalisten bellen, ze tegen ons zeggen: bel maar weer eens als er eens echt iets bijzonders te zien is. Wij maken al bijna veertig jaar iedere maand een nieuwe expositie en die zijn allemaal bijzonder!" Catharina Hoogterp van Galerie Eewal wordt er weleens wat moe van. "Het valt niet altijd mee om mensen enthousiast te krijgen. Er gaan hier middagen voorbij dat geen mens de deur opendoet. Kunst beleven is nou eenmaal wat anders dan plaatjes kijken. In de gejaagdheid van de maatschappij is daar blijkbaar minder tijd voor. Jammer, want zonder kunst wordt men geestelijk kaal."

Op Ameland liepen ze elkaar tegen het lijf. Zij, de dochter van de Amsterdamse kunstenaar Herman van der Heide; hij, de zoon van verffabrikant Hoogterp uit Leeuwarden. Vier jaar later, in 1969, trouwden en begonnen een kunstgalerie aan de Klokstraat. "Voor het zover was, hebben we in Amsterdamse cafeetjes heel wat avonden geboomd over de vestigingsplaats", zegt Jetze Hoogterp. "Veertig jaar geleden vond ik Leeuwarden eerlijk gezegd helemaal niks", zegt. Catharina., "Het was hier klein, saai en gesloten." Jetze: "Je had in de stad nog niet eén terras, nou, misschien bij het OranjeHotel." "Maar hij zat bij zijn vader in de zaak, dus werd dat doorslaggevend", gaat Catharina verder.

De verffabriek van Hoogterp, later een groothandel in verf van Sigma, was gevestigd aan Bij de Pul "Op kantoor exposeerden we al regelmatig kunst, die interesse was er dus al", zegt Jetze. "En omdat Catharina uit een echt kunstenaarsmilieu kwam, was het beginnen van een galerie niet zo vreemd!' Catharina van der Heide, die de Rietveld Academie had gevolgd, werd met 21 jaar de jongste galeriehouder van Nederland. "We openden in Klokstraat 8, waar we een podium wilden creëren voor getalenteerde, beginnende kunstenaars. Bovendien wilden we betaalbare kunst verkopen." Jetze: "En daar was behoefte aan, want al snel stonden de kunstenaars voor de deur."

Namen als Herre Hooghiemstra, Sjoerd de Vries, David van Kampen, Jan Stroosma en Rein Hesselink vormden de voorhoede van een lange rij exposanten die zouden volgen. Kunst in Leeuwarden werd op dat moment eigenlijk alleen gepresenteerd door Aiko van Hulsen, het Princessehof en het Fries Museum. Jetze pakt deel 1 van een reeks plakboeken. "We hebben de galerie aan de Klokstraat vertimmerd en verbouwd. Ik weet het nog: we hadden vijf spotjes en daarmee waren we verguld", zegt hij.

Veel foto's uit de begintijd heeft het echtpaar niet, die waren te duur om te maken. Jetze slaat de pagina's om. Boven een vergeeld krantenartikel staat: 'De galerie waar (bijna) alles mag'. "Je moet de kunstenaar z'n gang laten gaan, ruimte geven", zegt Catharina. "Maar er zijn dingen die we niet willen, zoals een kunstenaar die langskomt om een bak modder over de grond te donderen. Pfffff, meer iets voor een museum, denk ik dan. En wij zijn geen museum. Wij proberen zoveel mogelijk publiek te vinden voor onze kunstenaars, liefst kopers.” Begin jaren zeventig lukte dat het best. “Het was hier druk, op een zaterdag hadden we soms wel een man of honderd over de vloer”, vertelt Jetze. “We maakten toen ook behoorlijk reclame, zo lieten we studenten met sandwichborden over de Nieuwestad lopen en dat werkte geweldig.” Na zeven jaar Klokstraat verhuisde de galerie naar een monumentaal pand aan de Eewal. Om hogere muren te krijgen werd de vloer uitgegraven en voor meer oppervlakte werd een binnenplaatsje overdekt.

De kunst die het echtpaar aan de Eewal presenteert is poëtisch. "Althans, zo worden onze exposities omschreven door mensen die hier al langere tijd komen. Het is in ieder geval kunst waar verwondering uit spreekt of een verhaal dat niet af is. Zeker geen realisme dus", zegt Catharina. Het eerste werk dat ze verkochten was van haar vader. "Voor de galerie staat nog een kunstwerk van hem en ook bij de hts is een pagode-achtig iets te zien." Als galeriehouder heeft Hoogterp steeds de eerste keuze. "En het valt niet mee om de verleiding te weerstaan. Er komt steeds meer bij." Kunst kan heel prijzig zijn. "Daarom zijn er regelingen zoals de Kunstkoop, die geballoteerde galeries als de onze mogen aanbieden. Daarbij krijgen kopers een renteloze lening van een bank en betaalt de overheid de rente Een zogenoemde markt verruimende maatregel. Echt super, want het biedt driemaal voordeel: aan koper, kunstenaar en galeriehouder." Galerie Eewal staat al twintig jaar op de KunstRai. "Zodoende bouwden we ook een flink, enthousiast publiek op in het Westen. Het probleem was echter dat ze nooit de dijk overkwamen. Leeuwarden was te ver. In 1992 hebben we daarom een galerie geopend in een prachtig pand in Amersfoort. “Zo mooi, mensen kwamen echt binnen met de museumjaarkaart in de handen", zegt Jetze.

Ondanks dat bleek de nieuwe locatie toch een ongelukkige keuze. "Amersfoort was het Sneek van Utrecht en lag dichter bij de Veluwe dan bij Amsterdam, als je begrijpt wat ik bedoel. We zijn er dus in '97 maar mee opgehouden", zegt Jetze. Het echtpaar concentreerde zich weer helemaal op Leeuwarden, waar ondertussen meer collega's zich aan de Eewal hadden gevestigd. Vorig jaar werd echter weer een nieuw avontuur ingezet. "We hebben in de Amsterdamse Tsaar Peterstraat een galerie geopend. Het is de straat waar ooit Ciske de Rat werd opgenomen, gelegen in een wijk waar verder weinig kunstzaken zitten, maar we denken er een potentiële doelgroep te hebben gevonden", zegt Catharina. De kranten schreven er nauwelijks over. "Het is blijkbaar zoiets als overspel om in een andere stad iets te proberen." De kunsthandelaren laten zich niet ontmoedigen. "Het is nooit afgelopen, we blijven bikkelen en roepen: kom op jongens! Kom kijken en ga weer weg. Liefst na iets te hebben gekocht, maar verwonder je in ieder geval over de kunst die wij bieden."
Leeuwarder Courant, 2007